اقامتگاه بوم گردی چیست ؟ | تجربه یک اقامت متفاوت - ارمون آنلاین armoononline.ir

کارناوال:تعریف بوم گردی

پیش از آنکه به اقامتگاه بوم گردی بپردازیم می خواهیم به شما تعریفی از بوم گردی را ارائه دهیم. احتمالا بارها واژه اکوتوریسم به گوش تان خورده است و شاید هم درباره آن اطلاعاتی داشته باشید. این کلمه از دو بخش  «اکو» یا «Eco» و «توریسم» یا «Tourism» تشکیل می شود. اکو برگرفته از زبان یونانی و به معنی آمیزه‌ ای از مفاهیم محیط‌زیست و زیستگاه است و توریسم هم معنای گردشگری می دهد. در فارسی کلمه بوم را معادل اکو قرار داده اند و به اکوتوریسم بوم گردی هم می گویند. با این اوصاف بوم گردی همان سفر مسئولانه ای است که بیش از هر چیز به طبیعت و حفظ آن توجه دارد. بوم گردی در واقع بازدید از زیست بوم یک منطقه است؛ به طوری که به هیچ یک از ویژگی های محیطی، فرهنگی، طبیعی و اجتماعی اصیل منطقه خدشه ای وارد نشود.

بوم گرد یا اکوتوریست، گردشگری است که به بازدید از یک منطقه و جاذبه های آن می رود و از امکاناتش استفاده می کند؛ اما کمترین اثر منفی را بر ساختار محیط می گذارد. بوم گرد خود را نسبت به محیط مسئول می داند و تلاش دارد تا الگوی زیستی و فرهنگی منطقه را حفظ کند.

اقامتگاه بوم گردی چیست؟

حالا که در مورد بوم گردی دانستید، تعریف اقامتگاه بوم گردی کار سختی به نظر نمی رسد. این اقامتگاه ها برای پذیرایی از بوم گردان و البته سایر مسافران علاقه مند به حفظ ویژگی های محیط ساخته می شوند. در این اقامتگاه ها سعی می شود تا کمترین آسیب به محیط وارد آید و مهمان نیز تا حدودی با فرهنگ جامعه میزبان آشنا شود.

این اقامتگاه ها معمولا توسط افراد محلی اداره می شوند تا در انتقال ویژگی های اجتماعی و فرهنگی موفق تر عمل کنند. تزیینات و ساختار اقامتگاه های بوم گردی نیز تداعی کننده ویژگی های همان منطقه هستند و حتا غذاهای سرو شده در آن نیز از میان خوراک های محلی انتخاب می شوند. توسعه پایدار گردشگری، احیای ارزش های سنتی و بومی، کمک به اقتصاد جامعه محلی و حفظ محیط زیست از فرصت هایی هستند که اقامتگاه های بوم گردی در اختیار جوامع می گذارند. این یک راه خوب برای به راه انداختن یک کسب و کار کوچک خانوادگی به شمار می آید.

اقامتگاه های بوم گردی صرفا جایی برای اقامت نیستند و همین موجب تمایز آنها از هتل ها و مهمانسراها می شود. این اقامتگاه ها خود می توانند به عنوان جاذبه، گردشگران را به سوی خود بکشانند؛ کسانی که می خواهند ساعاتی را دور از محل زندگی شان بگذرانند و در فرهنگ جامعه میزبان غرق شوند، چیزهای جدید یاد بگیرند و انرژی لازم برای ادامه فعالیت های شان را کسب کنند.

ویژگی های یک اقامتگاه بوم گردی

ویژگی های یک اقامتگاه بوم گردی و استانداردهای آن چیزی است که توسط سازمان میراث فرهنگی تعریف می شود و بخشنامه های متعددی در این زمینه وجود دارد. ما در اینجا به طور خلاصه به شما می گوییم که ویژگی های کلی این اقامتگاه ها چیستند و نحوه ارائه خدمات در آنها چگونه است.

۱- طراحی بومی

یکی از ویژگی هایی که به محض ورود به یک روستا یا شهر توجه شما را به خود جلب می کند، ساختار خانه ها و ساختمان ها و نوع طراحی آنهاست. مثلا روستاهای شمال کشور با خانه های چوبی و روستاهای مناطق کویری با خانه های خشتی از هم متمایز می شوند. این چیزی است که یکی از ویژگی های مهم منطقه به شمار می رود و احتیاج به معرفی دارد. حتا نشانه هایی از فرهنگ را هم در آن می توان یافت. اقامتگاه های بوم گردی هم به عنوان نماینده ای از ویژگی های منطقه باید مطابق معماری سنتی طراحی شده باشند. بیشتر این نوع اقامتگاه ها خانه ها و بناهای قدیمی هستند که احیا و تجهیز شده اند تا مورد استفاده عموم مردم قرار گیرند. این گونه هم اصول معماری منطقه و بناهای قدیمی آن حفظ می شود و هم گردشگر در فضایی اقامت دارد که می تواند تمامی این ویژگی ها را لمس کند. یادتان باشد که اقامتگاه بوم گردی می تواند حتا یک چادر عشایری را شامل شود به شرطی که کاملا اصولی ساخته شده باشد.

۲- میزبانان در اقامتگاه بوم گردی

یکی از بهترین کسانی که می تواند فرهنگ مقصد را به شما ارائه کند، میزبانان اقامتگاه هستند که لباس محلی پوشیده اند و تلاش می کنند به خوبی به سوالات شما در زمینه فرهنگ پاسخ دهند. این یکی از ویژگی های مهم اقامتگاه های بوم گردی به شمار می رود. معمولا میزبانان این اقامتگاه ها وقت زیادی را با مسافران می گذرانند و تلاش دارند تا بخش هایی از فرهنگ منطقه را به آنها یاد دهند. بر عکس هتل ها که شما روابط کاملا تعریف شده و محدودی با کارمندان دارید، در اینجا می توانید به نوعی با جامعه محلی زندگی و از تجربیات مردم استفاده کنید.

۳- خوراکی ها و نوشیدنی ها

بخش خوشمزه ها در اقامتگاه های بوم گردی یکی از چیزهایی است که بسیاری را راهی این نوع اقامتگاه ها و شیفته آنها می کند. در طول اقامت در این اقامتگاه ها، خبری از غذاهای روتین رستوران ها نیست. در اینجا آشپزهای محلی و بیشتر خانم ها برای شما نان محلی می پزند و غذای محلی برای تان آماده می کنند. در اینجا شما فرصت دارید تا مانند مردم بومی صبحانه و ناهار و شام بخورید، از نوشیدنی های سنتی لذت ببرید و حتا با میان وعده ها و بعضا دم نوش های دارویی آشنا شوید.

۴- توجه به محیط زیست

اقامتگاه های بوم گردی راهی برای کاهش آسیب های گردشگری به محیط زیست هستند و در ترویج اصول حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار نقش دارند. البته همه اقامتگاه ها ملزم به رعایت همه اصول نیستند اما با رعایت آن می توانند درجه بالاتری داشته باشند و بیشتر مورد توجه بوم گردها قرار گیرند.

مدیریت پسماند: یکی از کارهایی که باید در اقامتگاه های بوم گردی به عنوان بدیهی ترین اصل حفاظت از محیط زیست به آن توجه شود، مدیریت پسماند است. جداسازی زباله های قابل بازیافت و زباله های خشک و تر از ویژگی های یک اقامتگاه مسئول در برابر محیط به شمار می رود.

صرفه جویی در مصرف آب: آب مایه حیات است و این روزها در بیشتر نقاط جهان وضعیت خوبی ندارد. سیستم های مختلفی برای کاهش مصرف آب تعریف شده و راه های زیادی در این زمینه پیشنهاد شده است که اقامتگاه های بوم گردی باید حتی الامکان آنها را به کار ببندند. توجه به لوله کشی ها و شیرها، استفاده از سیستم های تصفیه مجدد آب و … همه و همه از کارهایی هستند که باید در این نوع اقامتگاه ها به صورت جدی به آنها توجه شود.

استفاده درست از انرژی: گاز و برق از انرژی هایی هستند که همه ما از آنها استفاده می کنیم. یک اقامتگاه بوم گردی خوب جایی است که به شکل مصرف این انرژی ها توجه دارد و حتا می تواند آنها را با انرژی های تجدید پذیر جایگزین کند. در این راستا استفاده از پنل های خورشیدی یکی از بهترین چیزهایی است که در یک اقامتگاه بوم گردی به چشم می خورد. استفاده حداکثری از نور محیط و سیستم نورپردازی درست هم در کاهش مصرف بی رویه انرژی بی تاثیر نیست.

۵- دکوراسیون

وقتی وارد یک اقامتگاه بوم گردی می شوید، باید کاملا حس کنید که به یک خانه محلی قدم گذاشته اید و حتا کارکنان میزبانانی هستند که به شما فرصت داده اند چند روزی را در خانه شان بگذرانید. از کوچکترین چیزها در حیاط گرفته تا تزیینات مورد استفاده بر در و دیوارها و حتا وسایل پذیرایی باید نشانی از سنت و فرهنگ داشته باشند. مسلما پوشش کف اتاق ها در شمال و جنوب کشور با هم متفاوت است و همین نوعی تمایز بین آنها محسوب می شود. شما باید در اقامتگاه بوم گردی این تمایز را حس کنید و البته احساس راحتی هم داشته باشید.

وجود کُرسی، صنایع دستی، نوع سفره و محل غذا خوردن، چیدمان رختخواب و تخت و …. همه و همه نشانگر دکوراسیون خانه های همان منطقه هستند و باید حس حضور در خانه یکی از بومی ها را به شما بدهند.

۶- توجه به مراسم بومی

در هر جامعه محلی، مراسم خاصی وجود دارد. این مراسم ممکن است مقیاسی بزرگ داشته باشند و کل جامعه محلی را درگیر کنند و ممکن است به رقص و آوازی کوتاه در یک خانه ختم شوند؛ به هر حال اینها جزوی مهم از فرهنگ به شمار می روند و تنها راه حفظ شان تکرار آنهاست. یکی از مسئولیت های اقامتگاه های بوم گردی هم نشان دادن فرهنگ است که باعث می شود اجرای مراسم در اقامتگاه ها مورد توجه قرار گیرد. رقص ها و موسیقی های محلی، بازی های سنتی، لالایی ها و … همه و همه چیزهایی هستند که می توانید در اقامتگاه های بوم گردی شاهدشان باشید.

۷- خدمات بهداشتی و رفاهی

نوع ارائه خدمات در اقامتگاه های بوم گردی متفاوت هستند که در اینجا به موارد مهم آن اشاره می کنیم:

حمام و سرویس بهداشتی

گفتیم که اقامتگاه بوم گردی باید بیشتر شبیه یک خانه و مهمانان و میزبانان شبیه اعضای یک خانواده باشند. در اینجا اعضای خانواده از سرویس های بهداشتی و حمام مشترک استفاده می کنند. مثلا ممکن است شما در اتاق تان سرویس بهداشتی و حمام مخصوص نداشته باشید و این چیزی است که در اقامتگاه های بوم گردی به وفور با آن مواجه می شوید. دلیل این کار می تواند به ساختار خانه های قدیمی بازگردد و برای آنکه کمترین آسیب متوجه آنها شود تعداد سرویس ها کاهش می یابد. دلیل دیگر حفظ شکل سنتی است و نمی توان آن را خیلی مدرن و امروزی کرد. البته حفظ بهداشت در این اقامتگاه ها به شدت مورد توجه قرار می گیرد و نباید نگران آن باشید. اگر با این ماجرا مشکل دارید یا قید اقامت در این مکان ها را بزنید و یا به دنبال اقامتگاه هایی بگردید که اتاق مستر (با سرویس و حمام مخصوص) دارند.

نوع سرویس دهی

در اقامتگاه های بوم گردی همه چیز بر عهده خودتان است. یادتان باشد که شما به اینجا آمده اید تا مانند محلی ها زندگی کنید. در اقامتگاه های بوم گردی خبری از خشکشویی نیست، تنها یک آشپزخانه در آنها وجود دارد و بر روی امکاناتی نظیر کمد مخصوص و اتاق مجهز هم نمی توانید حساب باز کنید. در اینجا قرار نیست تلفن را بردارید و بگویید صبحانه من چه شد!؟ معمولا ارتباطات، رو در رو صوت می گیرد و برای دریافت صبحانه تان باید با میزبان صحبت کنید و شاید سری به آشپزخانه بزنید.

جای خواب

معمولا سیستم خواب در اقامتگاه ها کف خواب است و تنها برخی از آنها تخت خواب دارند. به این موضوع توجه کنید و آن را از قلم نیندازید.

سیستم گرمایشی و سرمایشی

بسته به منطقه ای که به آن سفر می کنید با سیستم های گرمایشی و سرمایشی متفاوتی مواجه هستید. البته در بسیاری از اقامتگاه ها از نوع مدرن این سیستم ها استفاده می کنند اما شما ممکن است در میان آنها با بخاری هیزمی، نفتی، پنکه سقفی و …. هم مواجه شوید و خبری از شوفاژ و بخاری های گازی و … نباشد.

۸- هزینه ها

واقعیت این است که اگر به فکر جیب تان باشید، اقامت در اقامتگاه های بوم گردی را به هتل های چند ستاره ترجیح می دهید. این تنها یک دلیل ساده است برای آنکه نظرتان را در مورد این اقامتگاه ها عوض کنید. علت کاهش هزینه ها در این نوع اقامتگاه ها به این دلیل نیست که قرار است شما خدمات بدی را دریافت کنید. در واقع نوع خدمات در این اقامتگاه ها متفاوت است و همین تاثیری مستقیم بر هزینه ها می گذارد. در اینجا از تختخواب های چند میلیونی هتل ها خبری نیست، سلف صبحانه آنچنانی در انتظارتان نیست و خیلی از چیزها در ساده ترین حالت خود قرار دارند. شما در اقامتگاه بوم گردی هزینه کمی می پردازید و خدمات کمتری نسبت به هتل ها دریافت می کنید اما در عوض فرصت یادگیری بیشتری دارید. از محیط زیست مقصد گرفته تا نوع غذاها و آداب و رسوم مردم را در همین مکان ها می شناسید و این را نمی شود با پول ارزش گذاری کرد.

۹- راهنمایان محلی

چند بار در یک مقصد، موفق به پیدا کردن جاذبه مورد نظرتان نشده و یا آن طور که باید در موردش اطلاعات به دست نیاورده اید؟! یکی از ویژگی های اقامتگاه های بوم گردی حضور راهنمایان و بلدهای محلی در آنها و تلاش برای فراهم کردن فرصت بازدید از سیمای طبیعی و بستر فرهنگی منطقه برای مسافران است. در این اقامتگاه ها می توانید از راهنمایی های افراد محلی برای بازدید بهره ببرید.

۱۰- کمک های اولیه و خدمات پزشکی

بسیاری از اقامتگاه های بوم گردی در محیط های طبیعی و به دور از مراکز شهری قرار دارند و این بدان معنی است که خدمات امدادی از آنها فاصله دارد. به همین دلیل این اقامتگاه ها باید مخاطرات و حوادث مرتبط با فعالیت خود را شناسایی کنند در مراحل صدور مجوز آن را ارائه دهند. این گزارش هر دو سال یک بار مورد بازنگری قرار می گیرد تا اقدامات لازم در خصوص مدیریت حوادث در محدوده جغرافیایی فعالیت انجام شود. از جمله این اقدامات می توان به تعامل با نهادهای محلی امدادی، تامین تجهیزات امدادی در حد نیاز و مطابق گزارش مذکور و .. اشاره کرد. کارمندان اقامتگاه ها نیز باید گواهینامه معتبر کمک های اولیه و امداد را از مراجع ذیصلاح اخذ کنند.

چرا باید اقامتگاه بوم گردی را انتخاب کنم؟

• کاهش هزینه اقامت
• کمک به اقتصاد محلی
• کمک به توسعه جوامع محلی
• آشنایی با فرهنگ جامعه میزبان
• فرصت چشیدن طعم ناب غذاهای محلی
• کمک به محیط زیست و کاهش آسیب به آن
• اقامت در فضایی محلی و آشنایی با آن
• اقامت در فضایی جمعی و فرصت تبادل اطلاعات و تجربیات

آیا اقامتگاه بوم گردی برای من مناسب است؟

این سوالی است که شاید بارها از خود پرسیده اید. اگر می خواهید جواب آن را بیابید، به موارد بالا نگاهی بیندازید و ببینید به آنها علاقه دارید یا خیر. یکی از نکات دیگری که باید مورد توجه قرار دهید ویژگی های یک اقامتگاه بوم گردی است که به طور مفصل در مورد آن برای تان سخن گفتیم. اگر در سفر سخت گیر هستید و می خواهید همه چیز تمام و کمال و آماده باشد بهتر است نوع دیگری از اقامت را انتخاب کنید.

چرا باید به اقامتگاه بوم گردی اعتماد کنم؟

• صدور مجوز ایجاد این اقامتگاه ها بر عهده میراث فرهنگی است.
• اداره اقامتگاه های بوم گردی تحت نظر سازمان میراث فرهنگی است.
• بازدیدهای دوره ای از این اقامتگاه ها صورت می گیرد.
• نحوه ارائه خدمات و بهداشت در این اقامتگاه ها کنترل می شود.

سابقه اقامتگاه های بوم گردی در ایران

از یک دهه قبل بود که واحدهای بوم گردی به تدریج در ایران به وجود آمدند. مناطق گردشگرپذیر به صورت خودجوش واحدهایی را ایجاد کردند که نشانه هایی از جوامع محلی داشت و حال و هوای سنتی را برای مردم تداعی می کرد. این واحدها مانند امروز شناسنامه نداشتند و آن چنان نظارتی روی آنها نبود. با توجه به استقبال گردشگران، ضوابط تشکیل این واحدها توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور تدوین شد و کسب و کارهای کوچکی در این زمینه شکل گرفت. حالا اقامتگاه های بوم گردی در بیشتر نقاط ایران اعم از شهر و روستا، فعالیت می کنند. روستاها و مناطق نمونه گردشگری، کویرها و مناطق جنگلی و همه روستاهای کشور که دارای جاذبه های تاریخی، فرهنگی و … هستند مکان های مناسبی برای احداث اقامتگاه به شمار می روند.

اقامتگاه های بوم گردی در ایران

اگر هوس اقامت در این اقامتگاه ها را کردید، می توانید در بسیاری از روستاها آنها را بیابید. این اقامتگاه ها در سراسر ایران و تقریبا در تمامی استان ها پراکنده اند و با کمی جستجو به راحتی می توانید آنها را پیدا کنید. اقامتگاه های بوم گردی در ایران از نظر امکانات و کیفیت ارائه خدمات ۳ نوع مختلف دارند و به درجه ۱، ۲ و ۳ تقسیم می شوند. این تقسیم بندی چیزی شبیه به ستاره های هتل هاست اما در اقامتگاه ها عدد ۱ نشان دهنده سطح کیفیت عالی است و این عدد هر چه بیشتر شود امکانات کمتر می شوند.

پذیرش مسافر در اقامتگاه های بوم گردی ایران

پذیرش مسافر در اقامتگاه های بوم گردی از قوانینی مانند هتل ها تبعیت می کند و قانون های آن بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران تعریف شده اند. همراه داشتن مدارک شناسایی برای ورود به اقامتگاه الزامی است و برای برخی از اقامتگاه ها باید از قبل رزرو داشته باشید.

احداث اقامتگاه بوم گردی در ایران

شاید با خواندن این مطلب به فکر خانه ای قدیمی افتادید که سال هاست خاک می خورد و هوس کرده اید یکی از این اقامتگاه ها را در آن احداث کنید. در این صورت باید بدانید که برای این کار سر و کارتان با سازمان میراث فرهنگی منطقه است و باید بخشنامه هایش را مو به مو اجرا کنید. در اینجا نسخه ای از این دستورالعمل را برای تان می گذاریم تا مطالعه اش کنید: ضوابط احداث اقامتگاه بوم گردی