زنان ایرانی که بر تغییر پای فشردند - ارمون آنلاین armoononline.ir

۱. ماندانا (حدود ۵۵۹ تا ۵۸۴ پیش از میلاد)

ماندانا مادر کوروش کبیر بود. او نخستین مدرسه جمعی را بنیان‌گذاری کرد که در آن به دانش‌آموزان درس حقوق و قانون می‌آموخت. وی همواره به کوروش توصیه می‌کرد از زیردستان دست‌گیری کند و پایه و اساس ظلم را ویران کند.

۲. آتوسا (۵۵۰ تا ۴۷۵ پیش از میلاد)

آتوسا دختر کوروش کبیر، همسر سه پادشاه ایرانی و مادر خشایارشای اول بود. او ابتدا با کمبوجیه دوم که برادرش بود، سپس با بردیای دروغین (یا گئومات که پس از مرگ بردیا خود را بردیا معرفی کرد و به پادشاهی رسید) و در نهایت با داریوش اول ازدواج کرد. می‌گویند او زنی قوی و مستقل بوده که کسب‌ و کار خود را اداره می‌کرده و دربار و ارتش خود را داشته است.

۳. آرتونیس (۵۴۰ تا ۵۰۰ پیش از میلاد)

او جانشین فرمانده ارتش تحت‌فرمان کوروش کبیر و دختر یکی از ژنرال‌های کوروش به‌نام آرتباز بود. اطلاعاتی درباره جزئیات زندگی و سابقه خدمت او در دست نیست. کاوه فرخ، پژوهشگر، به بعضی از لوازم پیدا شده در قبرهای کاوش‌شده اشاره می‌کند که شاهدی بر حضور زنان جنگجو در ارتش ایران در دوره هخامنشیان‌اند، از جمله نیزه و تیروکمان و چاقویی که در مقبره زنی پیدا شده‌اند و به‌وضوح متعلق به آرتونیس‌اند.

۴. آرتمیس یکم (۴۶۰ تا ۴۸۴ پیش از میلاد)

او ملکه هالیکارناس و فرمانده بخشی از نیروی دریایی ایران هنگام جنگ ایرانیان با یونانیان در زمان خشایارشا بود.

۵. یوتاب (۳۳۰ پیش از میلاد)

در بعضی منابع، یوتاب را خواهر آریوبرزن دانسته‌اند، اما این موضوع کاملا قابل‌تأیید نیست. روایت شده است که داریوش سوم این خواهر و برادر را مأمور کرد تا از دروازه‌های ایرانی در برابر دشمنان محافظت کنند. یوتاب همراه برادرش به‌مدت ۱ ماه جنگید تا اینکه شکست خوردند و کشته شدند. اقدام آنها زمان لازم برای تشکیل ارتش توسط داریوش سوم را فراهم کرد.

۶. آزاددخت (۲۴۰ تا ۲۷۰ پیش از میلاد)

او همسر شاپور اول پادشاه ساسانی بود. طبق شواهد، آزاددخت پزشکان یونانی را برای ایجاد بیمارستان گرد هم آورد و الهام‌بخش و مشوق راه‌اندازی مرکز علمی و پزشکی جندی‌شاپور شد.

۷. آرتادخت (سده سوم میلادی)

۸. پوران‌دخت (حدود ۶۲۹ تا ۶۳۱ میلادی)

۹. آپرانیک (سده هفتم میلادی)

از دیگر زنان تاثیرگذار تاریخ ایران آپرانیک زنی در دوران ساسانیان بود که فرماندهی ارتش یزدگرد سوم در برابر حمله اعراب را بر عهده داشت.

۱۰. خیرالنساء بیگم (۹۲۶ تا ۹۵۸ شمسی)

او همسر شاه‌محمد خدابنده و مادر شاه‌عباس یکم بود. او زنی بانفوذ در امور سیاسی بود و به‌مدت ۲ سال اداره امور کشور را به دست گرفت و مسئولیت‌های مهمی مثل انتصاب و عزل افسران عالی‌رتبه و مقامات امپراتوری صفوی را بر عهده داشت.

۱۱. بی‌بی‌خانم استرآبادی (۱۲۳۶ تا ۱۳۰۰ شمسی)

او اولین زنی بود که مقاله‌هایش در نشریات رسمی کشور چاپ شدند. کتاب «معایب‌الرجال» او که در پاسخ به کتاب مردسالارانه و زن‌ستیز «تأدیب‌النسوان» نوشته شده بود، یکی از نخستین بیانیه‌های فمنیستی در ایران به حساب می‌آید.

۱۲. بی‌بی مریم بختیاری (۱۲۵۳ تا ۱۳۱۶ شمسی)

او از زنان تاثیرگذار تاریخ معاصر ایران و زنی مبارز در دوران مشروطه بود که با نامه‌ها و سخنرانی‌های پرشور و تأثیرگذار، افراد ایل را برای مبارزه با استبداد آماده می‌کرد. او با قزاق‌های طرف‌دار محمدعلی‌شاه جنگید و نقشی پررنگ در فتح تهران داشت.

۱۳. طوبی آزموده (۱۲۵۷ تا ۱۳۱۵ شمسی)

طوبی آزموده بی‌تردید یکی از زنان تاثیرگذار تاریخ ایران بوده است. او از پیشگامان جنبش زنان در ایران بود. طوبی آزموده در سال ۱۲۸۶ شمسی دبستان ناموس و ۲۱ سال بعد در سال ۱۳۰۷، نخستین دبیرستان دخترانه در تهران را تأسیس کرد.

۱۴. مریم عمید (۱۲۵۸ تا ۱۲۹۷ شمسی)

او نخستین زن روزنامه‌نگار ایرانی بود و نشریه‌ای مصور ویژه زنان به‌نام نشریه شکوفه را منتشر کرد. او با مطالب این نشریه در راستای تساوی حقوق زنان و مردان تلاش می‌کرد.

۱۵. اشرف‌الملوک/فخرالدوله (۱۲۶۱ تا ۱۳۳۴ شمسی)

فخرالدوله دختر مظفرالدین‌شاه بود. او نقش واسطه بین رضاشاه و خاندان قاجار را داشت و در تلاش بود که با آرام نگه‌داشتن ایل قاجار، مانع درگیری و خون‌ریزی شود. فخرالدوله نخستین مؤسسه تاکسی‌رانی در تهران را بنیان نهاد.

۱۶. مهین افشار

او اولین زن ایرانی بود که در سال ۱۳۲۶ موفق شد کارت بازرگانی دریافت کند. او با فروش بخشی از جهیزیه‌اش سرمایه‌ای فراهم کرد و مشغول تجارت شد.

۱۷. صدیقه دولت‌آبادی (۱۲۶۱ تا ۱۳۴۰ شمسی)

او از فعالان انقلاب مشروطه و همچنین فعال حقوق زنان بود. صدیقه دولت‌آبادی دبیرستانی دخترانه را در تهران تأسیس کرد. او در سال ۱۲۹۸ نشریه‌ای به‌نام «زبان زنان» را راه‌اندازی کرد که در آن درباره حقوق زنان نوشته می‌شد.

۱۸. سکینه پری (متولد ۱۲۷۷ شمسی)

یکی دیگر از زنان تاثیرگذار تاریخ ایران پزشک و اولین زن جراح در ایران بود. سکینه پری بیشتر زندگی‌اش را وقف کمک به مردم و کارهای انسان‌دوستانه کرد. او سال‌های پایانی عمرش را در تنگ‌دستی گذراند، اما هرگز از طبابت رایگان تهی‌دستان دست برنداشت.

۱۹. فخرآفاق پارسا (متولد ۱۲۷۷ شمسی)

او به‌ همراه همسرش نشریه «جهان زنان» را منتشر می‌کرد و هدفشان تفهیم لزوم تعلیم و تعلم زنان و آشناکردن آنان با حقوقشان بود. او برای تساوی حقوق زنان و مردان تلاش می‌کرد.

۲۰. پروین اعتصامی (۱۲۸۵ تا ۱۳۲۰ شمسی)

او را معروف‌ترین شاعر زن ایرانی می‌دانند. او شیوه‌ای کم‌نظیر در استفاده از آرایه‌های شخصیت‌بخشی، تخیل و تمثیل را در اشعار خود به کار می‌برد. پروین اعتصامی نخسین کتابدار زن ایران هم بود.

۲۱. نصرت‌الملوک کاشانچی (۱۲۹۳ تا ۱۳۶۹ شمسی)

او اولین پزشک زنی بود که به پزشکی قانونی ایران راه یافت. او یک کلینیک تخصصی زنان و مامایی در جنوب تهران راه‌اندازی کرد و به زنان محروم و ستم‌دیده رایگان خدمت می‌کرد. از آنجایی که بدبختی زنان را ناشی از بی‌سوادی آنان می‌دانست، در جوار درمانگاه یک کلاس اکابر نیز برای زنان بی‌سواد دایر کرد.

۲۲. مه‌لقا ملاح (۱۲۹۶ تا ۱۴۰۰ شمسی)

او برای حفاظت از محیط‌زیست تلاش‌های بسیاری کرد. مه‌لقا ملاح در سال ۱۳۷۳ با همراهی همسرش و چند استاد دانشگاه، سازمان غیردولتی زیست‌محیطی «جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط‌زیست» را بنیان‌گذاری و تمام وقت خود را صرف مبارزه با آلودگی محیط‌زیست کرد. به او لقب «مادر محیط‌زیست ایران» را داده‌اند. مه‌لقا ملاح نوه بی‌بی‌خانم استرآبادی بود.

۲۳. سیمین دانشور (۱۳۰۰ تا ۱۳۹۰ شمسی)

او اولین زن ایرانی بود که حرفه‌ای داستان‌نویسی کرد. سیمین دانشور اولین رئیس کانون نویسندگان ایران بود. رمان «سووشون» او مهم‌ترین اثرش است که به ۱۷ زبان ترجمه شده‌ است.

۲۴. آذر اندامی (۱۳۰۵ تا ۱۳۶۳ شمسی)

او پزشک و باکتری‌شناس و از زنان تاثیرگذار تاریخ ایران بود. آذر اندامی نوع ایرانی واکسن وبا را اختراع کرد. به‌پاس خدمات علمی و پژوهش‌های آذر اندامی، یکی از حفره‌های سیاره زهره را «اندامی» نامیده‌اند.

۲۵. توران میرهادی (۱۳۰۶ تا ۱۳۹۵ شمسی)

او نویسنده، استاد ادبیات کودک و کارشناس آموزش‌وپرورش بود. توران میرهادی مدرسه فرهاد را در سال ۱۳۳۴ با رویکردی متفاوت تأسیس کرد. کتابخانه از مهم‌ترین بخش‌های مدرسه فرهاد بود. توران میرهادی به‌همراه جمعی از کارشناسان تعلیم و تربیت، شورای کتاب کودک را در سال ۱۳۴۱ بنیان نهاد.

۲۶. اِولین باغچه‌بان (۱۳۰۷ تا ۱۳۸۹ شمسی)

او که موسیقی‌دان و خواننده اپرا بود، به‌همراه فاخره صبا اپرای تهران را بنیان‌گذاری کرد. او همچنین هنگامی که ۲۲ سال داشت، نخستین کلاس تخصصی آواز را در هنرستان عالی موسیقی تهران راه‌اندازی کرد.

۲۷. فروغ فرخزاد (۱۳۱۳ تا ۱۳۴۵ شمسی)

یکی دیگر از زنان تاثیرگذار تاریخ معاصر ایران فروغ فرخزاد است. فروغ یکی از تأثیرگذارترین شاعران ایرانی بود. او همواره در آثارش با زبانی ساده و قابل‌فهم زنی جسور را به تصویر می‌کشید، زنی که روی بایدها و نبایدهای جامعه پا می‌گذارد و درباره عشق سخن می‌گوید.

۲۸. گلی امامی (متولد ۱۳۲۱ شمسی)

این مترجم مطرح ایرانی از پرکارترین مترجمان سال‌های اخیر است. ترجمه‌های خوب گلی امامی باعث شده‌اند که اگر نام او را روی کتابی ببینیم، از اهمیت و اعتبار آن کتاب مطمئن شویم و با خیالی آسوده از درستی و روانی ترجمه به‌سراغ آن کتاب برویم.

۲۹. مرضیه برومند (متولد ۱۳۳۰ شمسی)

او پرکارترین کارگردان ایران در حوزه ساخت برنامه کودک و عروسکی است. او همیشه دغدغه کودکان و نوجوانان را داشته و ازاین‌رو آثار بسیاری را برای کودکان و نوجوانان ساخته است، از جمله مدرسه موش‌ها، خونه مادربزرگه و قصه‌های تابه‌تا.

۳۰. پوران درخشنده (متولد ۱۳۳۰ شمسی)

او کارگردان مطرح سینماست که همیشه دغدغه مشکلات و آسیب‌های اجتماعی را دارد و همین مسائل را محور اصلی فیلم‌هایش قرار می‌دهد. پوران درخشنده تاکنون در فیلم‌هایش به مسائل مربوط به نوجوانان و جوانان، زنان و مشکلات خانوادگی پرداخته است.

۳۱. سعیده قدس (متولد ۱۳۳۰ شمسی)

او نویسنده، کارآفرین و خیّری ایرانی است که در سال ۱۳۷۰ مؤسسه خیریه محک را برای حمایت از کودکان مبتلا به سرطان بنیان‌گذاری کرد.

۳۲. مریم کاظم‌زاده ( ۱۳۳۵ تا ۱۴۰۱ شمسی)

او اولین خبرنگار و عکاس زن در جنگ ایران و عراق بود. او حین جنگ و در زمان مستندسازی آن، از سربازان مجروح نیز مراقبت می‌کرد.

۳۳. ماریا خرسند (متولد ۱۳۳۶ شمسی)

او دانشمند رایانه است و تابه‌حال مدیرعامل شرکت‌های بزرگ حوزه تکنولوژی مثل اریکسون و دل بوده است. فناوری بلوتوث در زمان مدیریت او در شرکت اریکسون اختراع شد. ماریا خرسند یکی از بنیان‌گذاران این فناوری محسوب می‌شود.

۳۴. مرضیه محبوب (متولد ۱۳۳۷ شمسی)

او عروسک‌ساز و عروسک‌گردان و سازنده بسیاری از عروسک‌های معروف و دوست‌داشتنی سینما و تلویزیون است. مجموعه عروسک‌های سریال کلاه قرمزی ساخته دست مرضیه محبوب هستند. از او با نام «مادر عروسک‌های ایرانی» یاد می‌شود.

۳۵. فاطمه مقیمی (متولد ۱۳۳۷ شمسی)

او کارآفرین مطرح ایرانی و نخستین زنی است که صنعت حمل‌و‌نقل و کشتی‌رانی خصوصی در ایران را بنیان‌گذاری کرد. او اولین پرزیدنت سازمان جهانی تبلیغات IAA در ایران، عضو هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی و صنعت و معدن تهران است.

۳۶. انوشه انصاری (متولد ۱۳۴۵ شمسی)

همه او را به‌عنوان اولین فضانورد ایرانی می‌شناسند. او اولین زنی است که با هزینه شخصی خودش به فضا سفر کرده است. علاوه بر این، او کارآفرینی موفق است که بارها به‌عنوان کارآفرین برتر و موفق جایزه گرفته است.

۳۷. آزاده تبازاده (متولد ۱۳۴۶ شمسی)

او ژئوفیزیک‌دان و نویسنده است و در سازمان ناسا کار می‌کند. آزاده تبازاده به‌ خاطر فعالیت و پژوهش‌هایش در حوزه علوم جوی معروف است. تحقیقات آزاده تبازاده نشان داد که نیترات‌زدایی در استراتوسفر عامل مهم تخریب و نابودی لایه اُزون است.

۳۸. سپیده حبیب (متولد ۱۳۴۹ شمسی)

او روان‌پزشک و مترجم ایرانی است. شهرت سپیده حبیب به‌خاطر ترجمه آثار اروین د.یالوم است. او با ترجمه‌های روان و تخصصی آثار یالوم، خواندنشان را لذت‌بخش‌تر کرده است.

۳۹. پردیس ثابتی (متولد ۱۳۵۴ شمسی)

او زیست‌شناس محاسباتی و تبارشناس پزشکی است و الگوریتمی را طراحی کرده که اثرات ژنتیک بر تکامل بیماری را توضیح می‌دهد. نام پردیس ثابتی در فهرست ۱۰۰ فرد تأثیرگذار مجله تایم در سال ۲۰۱۵ درج شده است.

۴۰. مریم میرزاخانی (۱۳۵۶ تا ۱۳۹۶ شمسی)

او ریاضی‌دان بزرگ ایرانی بود که به افتخارات جهانی بسیاری دست یافت. مریم میرزاخانی اولین ایرانی و اولین زن جهان بود که برنده مدال نوبل ریاضی (فیلدز) شد. او موفق به حل مسائل پیچیده‌ای شد که دانشمندانِ پیش از او از حل آنها ناامید شده بودند.

۴۱. رکسانا مصلحی

رکسانا مصلحی از طریق تحقیقات خود به درک علل ارثی بیماری‌ها و همچنین تأثیر تعاملات ژن-محیط بر خطر ابتلا به بیماری کمک کرده است. اغلب پژوهش‌های او در حوزه سرطان و پیش‌سازهای سرطان هستند.

۴۲. پریسا تبریز (متولد ۱۳۶۲ شمسی)

او متخصص امنیت رایانه‌ای است. از سال ۲۰۰۷ وارد شرکت گوگل شد و هم‌اکنون سرپرست محصولات، مهندسی و UX گوگل کروم است. به او لقب «شاهزاده امنیت» را داده‌اند.

۴۳. زهرا نعمتی (متولد ۱۳۶۴ شمسی)

او قهرمان رشته تیراندازی با کمان بانوان معلول است. زهرا نعمتی ابتدا در رشته تکواندو فعالیت می‌کرد، اما سانحه رانندگی باعث آسیب شدید به نخاع او شد و بعد از آن به تیراندازی با کمان روی آورد. زهرا نعمتی نخستین زنی است که موفق شد در ۳ دوره پیاپی پارالمپیک لندن ٢٠١٢، ریو ٢٠١۶ و توکیو ٢٠٢٠ مدال طلا کسب کند.

۴۴. سارا خادم‌الشریعه (متولد ۱۳۷۵ شمسی)

او قهرمان شطرنج زنان ایران است که در مسابقات شطرنج قهرمانی جوانان جهان در سال ۲۰۱۴ مقام دوم را کسب کرد. سارا خادم‌الشریعه نخستین زن ایرانی است که عنوان استاد بین‌المللی شطرنج را به دست آورده.

۴۵. کیمیا علیزاده (متولد ۱۳۷۷ شمسی)

از دیگر زنان تاثیرگذار تاریخ معاصر ایران کیمیا علیزاده تکواندوکار ایرانی است که در بازی‌های المپیک ریو در سال ۲۰۱۶ مدال برنز گرفت. او اولین و تنها زن ایرانی است که در بازی‌های المپیک برنده مدال شده است.

منبع: چطور

این لیست بسیار پرشمارتر از این است که آمده…، زنانی که بودن شان باعث امید به زندگی در جهان است…

لینک کوتاه:https://armoononline.ir/?p=23162