گشت و گذار در شهر باستانی حریره - ارمون آنلاین armoononline.ir

ارمون آنلاین: ناخدا از روی عرشه دستور جمع کردن لنگرها و حرکت را صادر کرده، کشتی آماده حرکت است. جنب و جوشی پر از شور زندگی در همه نقاط بندر به چشم می خورد و بر عکس بندر، خلیج فارس بسیار آرام است. از زمانی که سیراف تاریخی و قدرتمند دچار حوادث گوناگون و افول شد، بازرگانان و دریانوردان به فکر ایجاد یک بندر جدید و امن تر در گوشه ای دیگر از خلیج فارس افتادند، و چه جایی مناسب تر از جزیره قیس، مروارید خلیج فارس!

جزیره ای که گرچه رودخانه ای نداشت، اما پر از گنجینه آب های شیرین بود و جغرافیای خود جزیره آن را به محلی امن تبدیل می کرد. قیسی که حالا سال هاست جزیره کیش نامیده می شود، آنطور که به نظر می رسد فقط برای ما ساکنین قرن بیست و یکمی زمین جذاب نیست. گشت و گذاری مختصر در تاریخ جزیره شما را حتی تا دوران هخامنشیان پیش خواهد برد.

در میان فراز و نشیب روزهای باشکوه و کم فروغ جزیره کیش، سفری کوتاه به روزهایی خواهیم داشت که عصر طلایی جزیره نامیده می شود. روزگاری که کیش بندری پرآوازه و محل پهلو گرفتن کشتی های بسیاری از کشورهای عربی، هند، چین و کشتی های ایرانی بود. شهر باستانی حریره کیش، مقصد این باره سفر ماست. شهر تاریخی حریره کیش در میان دست نوشته های تاریخی سیاحان، شهری زیبا، لطیف و ثروتمند و سرسبز، عنوان شده که حتی سعدی بزرگ نیز چند باری به آن سفر کرده است.

بهتر است هوشمندانه سفر کنید و قبل از آغاز سفر یک برنامه ریزی درست و حسابی برای بازدید از جاهای دیدنی کیش داشته باشید، تا در مدت اقامت تان بتوانید از وقت خود نهایت استفاده را برده، بهره بیشتری از زیبایی های جزیره کسب کنید.

شهر باستانی حریره کیش
به تنها جزیره مرجانی دنیا خوش آمده اید. حالا که به جزیره رسیده اید، یک راست به سراغ مجموعه باستانی شهر حریره می رویم. اما تا قبل از رسیدن به شهر باستانی حریره کیش، بیایید اطلاعات مختصری در مورد تاریخچه آن به دست آوریم.

تاریخچه
بنابر گفته باستان شناسان ما با یک شهر باستانی با قدمتی هشتصد ساله روبرو هستیم که متعلق به قرن های پنج تا ده هجری قمری است و متاسفانه بیشتر بخش های آن تخریب شده است. اگر نگاهی به عکس شهر حریره کیش بیاندازید، بقایای شهر به خوبی وسعت، امکانات و نظم شهری مشهود در معماری اش را به رخ می کشد. بنابر گفته باستان شناسان، شهر در زمان حکومت قیسی ها بر جزیره و در دوره ساسانیان ساخته شده است و به سبب سبز و لطیف بودنش به مانند حریر، حریره نامیده شده است.
این شهر در دوره ایلخانیان نیز مورد توجه بسیاری بوده و مورد بازسازی قرار گرفته است. رونق گرفتن هر چه بیشتر حریره مصادف با افول و فراموشی سیراف بوده است. شهر حریره چیزی در حدود پانصد سال پر رونق بوده است. در کاو ش های باستان شناسی صورت گرفته در شهر حریره چندین سکه قدیمی و آثاری از ظروف سفالی و چینی باارزش کشف شده است. بناهای این شهر برخلاف تمام بناهای قدیمی سایر نقاط کشورمان از خشت ساخته نشده، بلکه بیشتر از سنگ های آهکی و مرجانی، ملاط، ساروج و گچ استفاده شده است.

بناهای این شهر با دیواره های بسیار محکم سنگی ساخته شده که روکشی از گچ بر روی آن ها کشیده شده است. این دیواره های محکم شهر را در برابر حملات احتمالی مقاوم می کرده است. شهر از لحاظ مبادلات اقتصادی آنقدر مهم و مورد توجه بوده که اتاق بزرگی برای دیدار و تبادل نظر با تجار کشورهای دیگر در آن ساخته شده بود.

حالا که به حریره رسیده ایم، وسعت شهر به خوبی پیداست. شاید در نگاه اول درست متوجه معماری شهر نشوید، بهتر است عجله نکنیم و گشتی در میان حریره بزنیم.
همان طور که در مقدمه مطرح شد، بعد از نابودی بندر سیراف، جزیره کیش به عنوان یک بندرگاه امن، مورد توجه بسیاری قرار گرفت. برای رونق هر چه بیشتر این بندرگاه در شمال جزیره، شهری با وسعت تمام و امکانات کافی ساخته شد. شاید شما هم عنوان شهر زیرزمینی حریره کیش را بارها شنیده باشید. این وجه تسمیه شاید به دلیل باشد که قنات معروف جزیره در آن روزها به این شهر منتهی می شد. نکته جالب اینجاست که این بخش از جزیره میزبان آب های آرام تری است. این امر نشان از هوش بنیانگذاران شهر برای انتخاب مختصات شهر داشته است. از بناهای برجسته این شهر می توان به حمام بزرگ، خانه ای معروف به خانه اعیانی، قنات قدیمی و بخش صنعتی در کنار مسجد جامع حریره اشاره کرد.

خانه اعیانی شهر
در میان بناهای شهر حریره، خانه اعیانی از شهرت زیادی برخوردار است. خانه ای متشکل از یک خانه شمالی بزرگ و یک خانه جنوبی کوچکتر، که به دلیل وسعتش خانه اعیانی نامیده ی شود. به گفته کارشناسان این خانه یادآور خانه های اعیانی شهرهای کویری ایران همانند یزد، کاشان و اصفهان است. این خانه که به نظر می آید محل زندگی چندین خانواده بوده از قدیمی ترین خانه های منطقه جنوب کشور به این سبک و سیاق است. هنوز هم آثار سکوهای جلوی درب ورودی، اتاق شاه نشین بزرگ در کنار ورودی، و راهروی متصل به حیاط مرکزی کاملا هویداست.

عامل دیگری که این خانه را به خانه اعیانی شهره کرده، کشف چندین کاشی ستاره فام است. این کاشی ها شبیه به کاشی هایی است که در معماری گنبد سلطانیه نیز به چشم می خورد و از آن جا که این کاشی ها در داخل جزیره ساخته نشده، بنابراین به جزیره وارد شده، که این امر نشان از توان مالی بالای صاحب خانه داشته است. به همین دلیل این خانه را خانه اعیانی می نامند.

مسجد
یکی از بناهای باستانی مهم شهر حریره مسجدی است که متعلق به دوران سلجوقی است. کاوش های باستان شناسی نشان می دهد که دوران طلایی جزیره همزمان با حضور مسلمانان در این جزیره بوده است. بنابر یافته های کاوشگران، این مسجد در دوران مختلف بارها مورد بازسازی و گاه گسترش قرار گرفته است. یکی از نکته های جذاب این مسجد بدون سقف بودن آن است. این مسجد چهار محراب، در پا ره ای از اوقات محل اسکان برخی از تجار نیز بوده است. شما هنوز هم می توانید ستون های شکسته این مسجد را در همان حوالی ببینید.

حمام
حمام ایرانی یکی از جذاب ترین بخش معماری ایرانی است که نشان از اهمیت بالای نظافت و آراستگی در بین تمام اقوام اصیل ایرانی است.

در این میان حمام شهر حریره به اذعان کارشناسان جزو قدیمی ترین حمام های ایرانی است که در دوره های متفاوتی مورد بازسازی و گسترش قرار گرفته است. این حمام وسیع دو خزینه، سربینه، اتاق دلاک ها و خدمه و یک انبار دارد.

کارگاه های صنعتی شهر

یکی از جذاب ترین بخش های شهر بخش کارگاه های صنعتی آن است که نبوغ بسیاری در آن به چشم می خورد. اتاق های خاص با کف شیب دار که سال ها محل بحث کارشناسان بسیاری بود و برخی معتقد بودند محلی برای استحصال مروارید بوده، اما اکنون مشخص شده است که این شیارها محلی برای استحصال شیره خرما بوده است. در میان این کارگاه ها، کارگاه تولید شیشه یکی از جذاب ترین بخش ها آن است. چندین کوره شیشه گری در این محدوده کشف شده است که نشان می دهد بازار تولید شیشه در شهر حریره داغ داغ بوده است. حریره شهر مردمان خستگی ناپذیر بوده است. تجارت، کشت خرما، صید مروارید و تولید شیشه و مصنوعات شیشه ای بخشی از اقتصاد پویای آن روزهای حریره بوده است.

قنات ها و آب انبارها

آب شیرین جزیره در خلیج فارس در گرانبهایی بوده است. شاید یکی از دلایل رونق شهر و بندر حریره همین آب شیرین جزیره است. اما این آب شیرین چطور از اعماق زمین به روی زمین آورده می شده و یا چطور آب بارندگی های اندکی فصلی، مدیریت می شده است؟ پاسخ این سوال قنات است. سیستم آبرسانی هوشمندانه و تماما ایراین با قدمتی شش هزار ساله که عمرش در کیش به دو هزار و پانصد سال پیش می رسد.

آب از سطح کوچه ها در تمامی سطح شهر جریان یافته، با ورود به داخل قنات ها تا مخازن آب هدایت می شده است. بازهم پای مرجان های جزیره به میان می آید که فیلتری طبیعی برای تصفیه آب بوده است. آب انبارها در کنار کانال ها و قنات های آب، جزیره کیش را از لحاظ تامین این عنصر حیاتی پشتیبانی می-کردند. حالا این قنات ها و آب انبارها تبدیل به یک جاذبه بی نظیر شده است که حتما ارزش دیدن را دارد. کیش علاوه بر تامین آب خود، آب مورد نیاز کشتی های پهلو گرفته در بندر حریره را نیز تامین می کردند.

بندرگاه
در کنا ساحل و با فاصله اندکی از شهر باستانی یک ویرانه باستانی دیگر برجای مانده است که چندین راهروی متصل به دریاست. این بنای عظیم روزگاری اسکله شهر حریره بوده است و هنوز هم در کنار ساحل جزیره بسیار دیدنی است. راهروهای ورودی و خروجی این اسکله هنوز هم قابل تشخیص است.

مسیر دسترسی 

اگر قصد سفر به شهر حریره را دارید، باید راه شمال جزیره را در پیش بگیرید. در نزدیکی های مجموعه المپیک در کنار جاده کرانه، شهر باستانی حریره کیش قرار دارد. اگر قصد رفتن به بندرگاه حریره را در همان نزدیکی ها را داشته باشید، نیازی نیست مسافت بیشتری طی کنید. بندرگاه در همان نزدیکی هاست.

ساعات بازدید

بازدید از این شهر تاریخی در جزیره کیش رایگان است. این مجموعه همه روزه، حتی در ایام تعطیل، از ساعت ۱۰ صبح الی ۱۰ شب آماده پذیرش بازدیدکنندگان است. بازدید از مجموعه شهر باستانی حریره کیش چیزی در حدود دو الی سه ساعت زمان می برد. با یک برنامه ریزی خوب می توانید سری به جاذبه ها، بازارها و مراکز خرید اطراف این شهر باستانی نیز بزنید. ساحل نیز در همان نزدیکی هاست. بازدید از این شهر تاریخی یک تیر و چند نشان است.

جاذبه های نزدیک شهر 

شهر زیرزمینی کاریز، یکی از جذاب ترین جاذبه هایی است که در فاصله ۳.۵ کیلومتری شهر حریره قرار دارد و با یک رانندگی شش دقیقه ای می توانید به آن برسید. در نزدیکی شهر کاریز یک ایستگاه بانچی چامپینگ قرار دارد. آب انبارهای تاریخی، دیگر جاذبه ای است که حتما باید بعد از بازدید از حریره به دیدنش بروید. این آب انبارها در خیابان درخت سبز و در فاصله ۱.۵ کیلومتری شهر حریره قرار دارد. کلوپ دریایی آکواریوس در فاصله یک و نیم کیلومتری مجموعه قرار دارد. ساحل جزیره کیش هم، با چند دقیقه پیاده روی از شهر حریره قابل دسترسی است. پلاژ بانوان نیز در هفت کیلومتری این جاذبه قرار گرفته است.

مراکز خرید 

خرید و پاساژ گردی پای ثابت تفریحات جزیره کیش است. مرکز خرید لوکس دامون نزدیکترین مرکز خرید به شهر حریره است. در این مرکز خرید می توانید انواع برندها را پیدا کنید. فودکروت دامون هم در طبقه بالایی فروشگاه ها، مکان مناسبی برای استراحت و صرف یک غذای دلپذیر است. مرکز خرید دامون در دو کیلومتری مجموعه در بلوار حریره واقع شده است و با وسیله نقلیه در کمتر از سه دقیقه به این مرکز خرید خواهید رسید. هایپر مارکت پاندا هم دیگر مرکز خرید نزدیک به شهر حریره است که می توانید شکلات ها و قهوه های خوبی را در آن پیدا کنید.

مراکز خرید ونوس و مریم در شرق جزیره و در فاصله ده کیلومتری شهر حریره قرار گرفته اند. برای دسترسی به آن ها، از شهر حریره باید مسافتی پانزده الی بیست دقیقه ای را با وسیله نقلیه طی کنید.

نویسنده: حسین یوسفی