- 21493
- ۱۴۰۱/۰۹/۰۸ - ۰۰:۲۸
چاقی یا لاغری مفرط دو شرایطی هستند که معمولاً ما آن‌ها را به زیاد خوردن یا کم خوردن ربط می‌دهیم، چون چیزی که از بیرون می‌بینیم دنده‌های بیرون‌زده و صورتی استخوانی یا شکمی برآمده و پهلو و غبغب است؛ اما عدهٔ کمی از افراد به دنبال این می‌روند که جنبه‌های غیرظاهری چاقی یا لاغری را بررسی کنند. در این مطلب به عوامل روحی و روانی چاقی می‌پردازیم.
ارمون آنلاین: مردم معمولاً در مورد اندام‌های خیلی لاغر یا چاق، حرف‌های زیادی می‌زنند که قضاوت‌هایی ناخوشایندند و با لحن بدی هم گفته می‌شوند. طی سال‌های اخیر در شبکه‌های اجتماعی، در مورد معیارهای زیبایی اطلاعات نادرست و نامطلوبی دست‌به‌دست می‌شود که نگاه افراد را تغییر داده است. وقتی از چاقی حرف می‌زنیم، خیلی از تئوری‌ها آن را به سبک زندگی نامناسب ربط می‌دهند، مثلاً پُرخوری، رژیم غذایی پُر از چربی و ورزش نکردن. حالا اگر فردی که چاق است واقعاً موفق شود این عادت‌ها را تغییر دهد و سبک زندگی خود را سالم‌تر کند، آیا همین کافی است؟ برخی از عوامل روانی مرتبط با چاقی: یکی از شایع‌ترین و اصلی‌ترین علت‌های چاقی که جنبهٔ روانی دارد، خوردن به‌عنوان مکانیسمی برای غلبه بر هیجانات منفی است. وقتی استرس دارید به دنبال راه‌هایی برای آرام‌کردن خودتان می‌گردید و غذا اغلب می‌تواند این میان نقش داشته باشد. شاید روز بدی داشته‌اید و احساس می‌کنید حالا سزاوار این هستید که پاداشی به خودتان بدهید یا از خودتان دلجویی کنید. یا شاید تنها هستید و دوست دارید با یک پیتزا و یک بسته چیپس احساس تنهایی را از خودتان دور کنید. روش‌های گوناگونی برای مقابله با چاقی وجود دارد: آموزش روان‌شناختی شامل جنبه‌های گوناگونی می‌شود و فقط به فراگرفتن مهارت‌های کنترل هیجانی نیست، بلکه اعتمادبه‌نفس و خودباوری را نیز شامل می‌شود. باید خودمراقبتی و به دنبال علاقه‌مندی‌ها گشتن تشویق شود. هدف این است که فرد درک کند و به این باور برسد که غیر از غذا خیلی چیزهای دیگری هم وجود دارد که می‌تواند سراغشان برود و به آن‌ها فکر کند؛ بنابراین می‌تواند پیدا کند چه چیزهایی دیگری برایش جذاب و دوست‌داشتنی‌اند. اصلاح باورهای مربوط به چاقی هرکسی ایده و نظر خودش را در مورد زندگی دارد. با دانستن درک و دریافت فرد می‌توان به او کمک کرد به‌مرورزمان عادت‌های سالم‌تری را در پیش بگیرد. به‌عنوان‌مثال، استفاده از روش‌های ریلکسیشن به‌جای غذا برای تسکین استرس. مدیریت و کنترل هیجان، بخش مهمی از این درمان است. تغذیه خیلی بیشتر از کالری گرفتن و تعادل پروتئین و … است. تغذیه جنبه‌های اجتماعی و فرهنگی را نیز شامل می‌شود؛ بنابراین کارشناسان باید باورهای خانواده و رسوم آن‌ها را نیز درمورد غذا خوردن بررسی کنند تا بتوانند روش‌های مناسب را به فرد توصیه نمایند. احترام به بدن به این معنی نیست که ناجوری‌ها را در بدنمان بپذیریم، بلکه باید قبول کنیم که چاقی و اضافه‌وزن داشتن پیامدهایی برای سلامتی ما دارد. پذیرفتن چاقی یعنی اینکه بدانیم اندام‌ها و فیزیک‌های بسیار گوناگونی وجود دارد و نباید آن‌هایی را که اندامی به‌اصطلاح «ایده‌آل» ندارند مسخره کنیم و چشم‌بسته الگوهایی را که جامعه مدرن به ما ارائه می‌دهد باور کنیم.
آیا عوامل روانی پشت چاقی وجود دارند؟
اگر این را درک کنیم که سلامتی فراتر از دویدن و غذای سالم خوردن است و به احساس و طرز فکر ما نیز مربوط می‌شود، آن‌وقت پاسخ ما تغییر خواهد کرد؛ ورزش و رژیم غذایی کافی نیست؛ زیرا عوامل روحی و روانی نیز ارتباط مستقیم و پُررنگی با چاقی دارند.
بدیهی است که عوامل زیادی در چاقی دخالت دارند و این نیز واضح است که همهٔ جنبه‌های عوامل فیزیکی، روانی، ژنتیکی و محیطی را باید در نظر گرفت. تنها به این صورت است که می‌توانیم رویکردی سالم و منطقی و کاربردی برای رفع چاقی پیدا کنیم.این عوامل چه هستند؟
. اعتمادبه‌نفس ضعیف، زیاد خودسرزنشگری بودن
. استرس و تروما
. اضطراب و افسردگی
. تجربیاتی از خشونت در گذشته
. هیجانی خوردن به این معنی که فرد از غذا به‌عنوان روشی برای فرار از مشکلات یا غلبه بر موقعیت‌های سخت استفاده می‌کند تا نسبت به هیجان منفی که دارد به احساس بهتری برسد
. مشکل داشتن در کنترل هیجانی؛ خیلی از افرادی که چاق هستند این‌طور می‌گویند که نمی‌توانند دست از خوردن بکشندهیجانی خوردن، یکی از بزرگ‌ترین دلایل چاقی
غذا می‌تواند یک راحتی موقتی باشد که در کوتاه‌مدت شما را راضی می‌کند؛ اما بیشتر مضر است تا مفید، زیرا خوردن به‌عنوان ابزاری برای غلبه بر هیجان منفی اغلب منجر به احساس گناه می‌شود و حالتان را بدتر می‌کند. راه‌هایی وجود دارد که بفهمید خوردنتان هیجانی است یا پاسخی به یک گرسنگی واقعی:
. احساس گرسنگی ناگهانی نه تدریجی
. اشتهای زیاد به چیزهای شیرین یا شور
. گرسنگی که در معده‌تان احساسش نمی‌کنید
. احساس سیری نمی‌کنید و باعث می‌شود بیشتر بخورید
. آن‌قدر می‌خورید تا حالتان بد شود
وقتی گرسنگی‌تان فیزیکی و در واقع نیاز بدنتان به انرژی است، خوردن مقدار کمی از هر غذایی معمولاً کافی است تا گرسنگی‌تان را فروبنشاند؛ اما گرسنگی که ناشی از هیجان و استرس است، شما را وادار می‌کند مقدار زیادی از غذاهایی بخورید که سالم نیستند و برایتان خوب نیست.
چگونه می‌توان با کمک روان‌شناسی بر چاقی غلبه کرد؟
آموزش روان‌شناختی
از طرفی دیگر باید اطلاعات آموزنده در مورد شاخص‌های تغذیه‌ای به فرد داده شود تا بداند چگونه برچسب روی محصولات غذایی را بخواند، چگونه غذا انتخاب کند و چگونه غذاهایی سالم و متعادل درست کند. هدف از این آموزش، ارائه ابزارهایی است تا فرد بتواند کم‌کم یاد بگیرد انتخاب‌های بهتری بکند.بررسی انگیزه‌ها
ارائه ابزارهایی برای غلبه بر استرس
خانواده
احترام به بدن و مراقبت از سلامتی
چیزی که اهمیت دارد خودمراقبتی و پیداکردن تعادل میان ساختار اندامی ما و ژنتیکی است که به ما منتقل شده است، بدون اینکه تلاش کنیم بدنمان را به چیزی تبدیل کنیم که نیست.
مهم است یادتان باشد که چاقی با دیگر بیماری‌ها و شرایط پیچیده ارتباط دارد، مثلاً می‌تواند مربوط به افسردگی یا تروما باشد.
