گفتگو با ماه سلطان کاشی، دبیر مجمع زنان اصلاح طلب مازندران - ارمون آنلاین

ارمون آنلاین: زن عصاره وجود خود را در مادر می یابد و در نوجوانی استحکام وجودش را از پدر می گیرد. هرچند گاهی فرود را در اوج بیگانگی از استعدادها و توانمندی های خود تجربه می کند ولی به تدریج با فهم واقعیت های درون به فرازی وصف ناپذیر می رسد. در مسیر این فراز و فرود، هر زنی با شناخت خود به مجموعه ای از استعداد ها و توانمندی ها دست می یابد که در وجودش نفوذ داشته است ولی توجه به مسائل مختلف و حواشی زندگی سبب دوری از بروز و بالفعل شدن آنها شده است. ماه سلطان کاشی فعال اجتماعی و سیاسی،  یکی از زنانی است که با شناخت خود مسیر مشخصی را برای زندگی انتخاب کرده است، گفتگوی ما با این بانوی توانا روبروی شماست.

دوست داریم درباره شما از زبان خودتان بیشتر بدانیم.

در سال ۱۳۵۸ با همسرم که فردی انقلابی و معروف به حسینی معلم اخلاق بود، ازدواج کردم. همسرم در حال حاضر دکترای بیوتکنولوژی جنگل دارد و عضوذهیات علمی دانشگاه منابع طبیعی است و خودم هم دانشجوی زیست اخلاق اسلامی در مقطع فوق لیسانس دانشگاه آزاد هستم.

سه فرزند دارم، یکی از پسرانم برای ادامه تحصیل در رشته داروسازی به خارج از کشور رفته، دیگری در رشته مهندسی مکانیک درس خوانده و دخترم نیز فوق لیسانس روان شناسی بالینی است که در تهران زندگی می کند.

نخستین گام شما در ورود به فعالیت اجتماعی از کجا برداشته شد؟

از سال ۱۳۵۹ که وارد انجمن اسلامی دانش آموزان و دانشجویان شدم، در حقیقت نخستین گام من برای ورود به فعالیت اجتماعی آغاز شد. در ادامه چند صباحی در جهاد سازندگی فعالیت داشتم و پس از وقفه کوتاهی به دلیل سرپرستی از فرزندانم، چند سالی را برای گذران تحصیلات همسرم درمقطع phd در تهران سکونت داشتیم. در رشته پژوهشگری علوم اجتماعی قبول شدم و پس از پایان تحصیلاتم، به مدت ۴سال برای انجام پروژه همسرم راهی هندوستان شدیم، در آنجا حوزه فعالیت بانوان در امور اجتماعی بسیار گسترده بود به طوری که در پارلمان ها و انجمن های مختلف مردم نهاد می شد حضور و نقش آنان را دید. در حقیقت فعالیت اجتماعی بانوان هندوستانی جرقه ای برای اقدامات و فعالیت بیشتر من بود. به محض ورود به ایران عضو دو ngo شدم، سازمان های مردم نهاد حضرت زهرا “س” با مدیریت خانم حمزه وحضرت زینب “س” که با مدیریت خانم رهبر اداره می شد. مدتی مسئول فرهنگی انجمن مردم نهاد حضرت زینب “س” بودم و پس از آن نیز مدیرعاملی جمعیت همیاران سلامت روان که در حوزه پیشگیری از آسیب های اجتماعی فعالیت می کرد را برعهده گرفتم.

در واقع آن زمان متوجه شدم که تربیت کودکان از سنین پایین بسیار حائز اهمیت است و باید از کودکی ” نه گفتن” را به فرزندان خود بیاموزیم.

چطور وارد عرصه سیاست شدید؟

از سال ۱۳۷۶ وارد ستاد انتخاباتی سید محمد خاتمی بود در انتخابات ریاست جمهوری شدم. پس از انتخاب ایشان، فعالیت حزبی خود را آغاز کردم. هم اکنون نیز نماینده جمعیت زنان نواندیش به دبیر کلی خانم راکعی و دبیر مجمع زنان اصلاح طلب و یکی از اعضای شورای مرکزی اصلاح طلبان استان هستم.

اتفاق افتاده که به خاطر اصلاح طلبی جایی ضرر کنید؟

بله، چند وقت پیش در زمان مدیر کلی خانم شرف الدین طرحی را نزدش بردم که بدون نگاه کردن، به آن انگ فمنیستی زد. البته آن طرح اجرا شد ولی بدون ذکر نام بنده!

پس از آن اقدامی نکردید؟

خیر، در حقیقت وقتی که قاعده بازی رعایت نمی شود، به جز سکوت کار دیگری نمی توانیم انجام دهیم. در همه کشورهای دنیا وقتی حزبی پیروز انتخابات می شود، احزاب شکست خورده به او تبریک می گویند و درخواست همکاری و مشارکت می دهند. معمولا در این کشورها تمام رقابت ها محدود به زمان انتخابات است ولی متاسفانه در کشور ما اینطور نیست.

به نظر شما هم اکنون پیروز انتخابات چه کسانی هستند و آیا دولت کنونی قاعده بازی را رعایت کرده است؟

به نظرم هم اکنون اصلاح طلبان پیروز انتخابات هستند. بله دولت دکتر حسن روحانی تعامل خوبی با جناح های مختلف سیاسی دارد، همانطور که می بینید برخی از مدیران دولت گذشته هنوز سر کار هستند و دولت نیامد آنها را قلع و قمع کند. شاید برخی از مدیران در دولت احمدی نژاد آمدند، ولی این دلیل نمی شود که نتوانند خوب کار کنند.

دولت کنونی مثل سایر دولت ها شعارهای بسیاری در ارتباط با حفظ حقوق زنان داد ولی متاسفانه بودجه ای که در خور توجه باشد به این حوزه اختصاص داده نمی شود، به نظر شما دلیل این امر چیست؟

در حقیقت سال ۱۳۹۳ کشور شرایط خاصی داشت، باید یکسری از خرابی ها جبران شود، بسیاری از کارخانه ها تعطیل شده اند و قیمت نفت هم افت کرد. خزانه دولت تقریبا خالی شده بود، متاسفانه همیشه زن ها مظلوم هستند و جایی که قراراست، بودجه قطع شود از حوزه زنان شروع می شود.

به این مسئله انتقاد داریم که چرا از جاهای دیگری این بودجه کم نشد؟

چون در حوزه زنان بسیاری از اقداماتی که باید تاکنون اجرا می شد، عقب افتاده است، متاسفانه این امر سابقه تاریخی دارد و همواره تکرار می شود.

  چرا در جامعه ما زن ها همیشه مظلوم هستند؟

به نظرم خود زنان نمی خواهند و در واقع آنان خودشان این نوع زندگی را تسری دادند. هر زن تحصیلکرده در هر نقشی از پزشک، مهندس، پژوهشگر تا خانه دار موظف است که نسبت به دریافت مطالبات خود تلاش کند. حضور زنان در اجتماع بهترین کاری است که می توانند انجام دهند، البته پیشنهاد نمی کنیم که وارد حوزه سیاسی شوند، چون فعالیت در حوزه سیاسی در ایران هزینه بر است.

به نوعی زنان با تشکیل انجمن های مردم نهاد در حوزه های مختلف ورزشی، محیط زیست و… می توانند دختران و بانوان را دور هم جمع کنند و فعالیت های مشترکی را برعهده گیرند.

به نظر شما مظلوم ترین زنان در چه قشری هستند؟

در ابتدا باید مظلومیت را تعریف کنیم، اگر به معنای تحمل کردن و بی توجهی نسبت به حقی که در جامعه دارید باشد این موضوع در تمامی اقشار جامعه وجود دارد ولی اگر به معنای عدم دسترسی به ابتدایی ترین حق و رفاه زندگی باشد معمولا این روند در قشر محروم و آسیب پذیر مشهودتر است. به نظرم زنان بد سرپرست و سرپرست خانوار از مظلومیت بیشتری رنج می برند.

در استان مازندران زنان سرپرست خانوار بسیاری وجود دارند ولی متاسفانه هر کدام از نهادهای حمایتی آمار متفاوتی را اعلام می کنند، دلیل بی توجهی به این موضوع از سوی مسئولین استان چیست؟

البته نمی توان گفت در این زمینه بی توجهی شده، من معتقدم کم توجهی صورت گرفته است که علت آن را باید از مسئولین سئوال کنید. شاید در این باره عدم تمرکز بخش اجرایی در حوزه حمایت از زنان سرپرست خانوار نقش داشته باشد.

نقش سازمان های مردم نهاد در زمینه حمایت از بانوان آسیب دیده و فرزندان آنان چیست و یا اصلا چنین نهادی در استان وجود دارد؟

قطعا نقش انجمن های غیر دولتی در زمینه حمایت از بانوان بسیار تاثیرگذار است، به شرط آن که اصل مشارکت پذیری و همکاری در آنها نهادینه شده باشد. در واقع برای ترویج مشارکت پذیری بیشتر در انجمن های غیر دولتی نیاز به آموزش و فرهنگ سازی داریم که لازم است، تشکل ها در این راستا شکل گیرند و از سوی دیگر مردم و به ویژه زنان نیز باید برای بهبودی وضعیت  خودشان دست به کار شوند.

یک زن چطور می تواند به دور از نگاه های جنسیتی و قومی در جامعه به عنوان فردی موفق حضور یابد؟

زنان در گام نخست باید در تقویت اعتماد به نفس خود اقدام کنند، هر چند ما گاهی اوقات در آموزش های سنتی به صورت ناخودآگاه برتری جنسیتی را ترویج دادیم، اما در عصر حاضر این نوع نگاه به ویژه در نسل جوان خریداری ندارد به طوری که تعداد فراوان دانشجویان دختر در مراکز آموزش عالی این واقعیت را تایید می کند. درست است که تا زمان رسیدن به وضعیت مطلوب راه درازی در پیش داریم ولی زنان می توانند با تشکیل نهادهای مدنی و ایجاد انجمن های گفتگو، زمینه برون رفت  از این وضعیت را فراهم کنند. در واقع زنان با این اقدام می توانند نگاه فرا جنسیتی را در جامعه اشاعه دهند. از سوی دیگر، زنان با افزایش اطلاعات و آگاهی نسبت به قوانین و حقوق شهروندی نیز می توانند در جامعه موفق باشند. به عنوان مثال: در اصل ۱۹ قانون اساسی جمهوری اسلامى بر این موضوع که  مردم ایران از هر قوم و قبیله ای که باشند از حقوق مساوی بر خوردارند و رنگ، نژاد، زبان و امثال آن برای فرد امتیاز محسوب نمی شود، تاکید دارد. وقتی آگاهی نسبت به این قوانین داشته باشیم، بهتر می توانیم حق خود را از جامعه مطالبه کنیم.

چطور می شود اتحاد بیشتری میان زنان به وجود آورد، در حالی که برخی با قرار گرفتن در سمت و جایگاه مورد نظر تنها به فکر منافع شخصی هستند؟

ابتدا بگویم؛ آنانی که به فکر منافع شخصی خود هستند، در حقیقت به خود بیشتر از دیگران ضربه می زنند. اگر ما دلمان برای خودمان نسوزد قطعا دیگران نیز دلشان برای ما نمی سوزد.

به نظرم یک اصلاح طلب واقعی چه زن و چه مرد همیشه پیگیر مطالبات خود است و زمانی زنان به مطالبات خود می رسند که منافع ملی را بر منافع شخصی ترجیح دهند. منافع ملی ایجاب می کند برای دریافت حقوق زنان تلاش کنیم ولو اینکه هیچ نفع شخصی به ما نرسد. اگر این نگاه در جامعه ما قالب شود که متاسفانه هنوز اینطور نشده، آن زمان یک گام به سوی توسعه برداشته ایم. در حقیقت همین موضوع سبب شده که در بسیاری از حوزه ها مانند محیط زیست موفق نباشیم، چون می گوییم؛ خانه من، نمی گوییم؛ شهر من! زمانی که بگوییم کشور من، شهر من خانه من، در آن زمان من به چهاردیواری خودم فکر نکردم و به ملت توجه داشته ام.

چرا ما زنان همشه از مردان برای دریافت حق شان حمایت می کنیم ولی زمانی که نوبت به حمایت از زنان می رسد، مردها اغلب می گویند؛ باید خودتان برای دریافت مطالبات زنان تلاش کنید؟

همانطور که پیش از این گفتم؛ ما زنان خودمان فرزندان مان را اینگونه پرورش می دهیم. یک دختر با تعهد، اخلاق، مهر و ایثار بزرگ می شود، در حالی که به پسران نمی آموزیم که باید آنها هم این ویژگی ها را دارا باشند. به نوعی دختران از کودکی با کار در خانه و میزبانی بزرگ می شوند، در صورتی که به پسران تنها نشستن و بهره مندشدن را می آموزیم.

چطور می توانیم زیرساخت لازم در زمینه افزایش توانمندی بانوان در جامعه به وجود آوریم؟

من به نقش آموزش در رشد و پرورش این نگاه بسیار معتقدم، زمانی یک کشور به پیشرفت لازم می رسد که نگاه وزیر آموزش و پرورش و آموزش عالی و همینطور نوع نگاه به مقوله آموزش و پرورش متعالی باشد. باید از کودکی به فرزندان خود بیاموزیم که نباید در خیابان ها یا مناطق عمومی آشغال بریزند، دختر ما باید بیاموزد که حق اظهارنظر و ایفای نقش در جامعه را دارد و در زمان لازم باید ” نه ” بگوید. باید زیرساخت های آموزشی ما طوری باشد که جوان ۱۸ ساله زمانی که وارد جامعه می شود توانایی مدیریت و انجام  کارهای خود را داشته باشد. به نظرم باید فرصت فعالیت به جوانان در حوزه اجتماعی و سیاسی داده شود تا آنان با تاسیس سازمان های مردم نهاد با شگرد خاص خود و استعداد و توانمندی هایی که دارند، بتوانند جامعه را به سمت پیشرفت هدایت کنند.

بانوان فعال در عرصه رسانه بویژه خبرنگاران چطور می توانند به حوزه زنان کمک کنند؟

من فکر می کنم در معرفی توانمندی زنان، خبرنگاران زن هم کم کاری کردند؛ وقتی یک خانم موفق که در روستایی زندگی می کند و یک جمعیت بزرگ از اقدامات او الگو می گیرند را معرفی کنیم، آن زمان جامعه را نسبت به توانمندی های بانوان آگاه کرده ایم.

به عنوان نمونه زنان خبرنگار با تاسیس یک روزنامه هم می توانند فعالیت اجتماعی قابل قبولی داشته باشند، به نظرم خانم های خبرنگار کم کار هستند. در واقع اقداماتی که در حوزه زنان انجام می شود باید مستمر باشد، بانوان جوان باید به صورت مستمر حقوق خود را مطالبه کنند تا تبعیض جنسیتی را در جامعه  کم رنگ کنند. ما زنان خودمان باید سقف شیشه ای که مانع حرکت به سمت رشد و تعالی می شود را بشکنیم و از بین ببریم.

زنان هم می توانند در تصمیم گیری و مدیریت اجتماعی فعال باشند و نباید میان زنان و مردان در حوزه مدیریتی تفاوت قایل شد.

چرا زنان هنگامی که قصد دریافت حقوق خود را دارند، متهم به فمنیست بودن می شوند؟

من خودم این کلمه را دوست ندارم. معمولا زنانی که نگاه فمنیستی دارند، می گویند هیچ تفاوتی میان زن و مرد نیست، در حالی که به نظرم زنان تفاوت های فیزلوژیکی، جسمی و روحی با مردان دارند ولی به عنوان یک انسان و عضو جامعه دارای حقوق و منزلت هستند و می توانند نقش مدیریتی و تصمیم گیری در جامعه بر عهده گیرند. در بعد مدیریتی نباید بگوییم که یک مدیر حتما باید مرد باشد.

بهتر است کمی هم درباره فعالیت های اجتماعی شما صحبت کنیم، چه زمانی مهد کودک نوباوگان را در منطقه راهبند شهرستان ساری تاسیس کردید؟ چه خدماتی در اینجا ارایه می دهید؟

به مدت ۸ سال است که مهد کودک نوباوگان را تاسیس کردم. در چهار سال نخست مهد برای نگهداری کودکان بود ولی چهار سالی هست که در کنار آن، اقداماتی مانند: کمک به خانواده های نیازمند، برگزاری کلاس های مهارت زندگی ویژه آقایان و خانم ها، توزیع نذری و بن غذایی در منطقه، اعطای وام و … را انجام می دهیم، در واقع مهد کودک نوباوگان یک بهزیستی کوچک است.

نهادهای حمایتی به شما کمک می کنند؟

اداره کل بهزیستی کمک می کند ولی دلمان می خواهد که کمیته امداد هم حامی ما باشد. اداره کل امور بانوان و خانواده هم می تواند نقش بسیار مهمی در حمایت از ما داشته باشد، ما طرح های خوبی برای رشد این منطقه داریم که اگر سازمان هایی مثل شهرداری با ما همکاری کنند، شهرستان ساری نیز رشد بیشتری می یابد.

تاکنون از شهرداری کمک خواسته اید؟

بله. شهرداری منطقه ۳ در آسفالت منطقه غفاری، پیگیری و روشنایی چراغ معابر منطقه همکاری داشتند، ولی با توجه به اینکه خدمات ما عمومی  و از لحاظ مالی در مضیغه هستیم، انتظار مساعدت بیشتری داریم.

فعالیت های شما چه تاثیری در منطقه داشته است؟

بنده در واقع مجری طرحی بودم به نام طرح توانمند سازی اجتماع محور که خدمات ذکر شده را در قالب ان طرح اجرا کردیم.

در طول این ۸ سال تاثیر برگزاری کلاس های مختلف مهارت های زندگی و آموزشی را به وضوح در محیط پیرامون خود دیده ام، به نوعی نگاه مردم از لحاظ فرهنگی ارتقا یافته است و با برنامه های بیشتر شاهد پیشرفت افزون تری نیز خواهیم بود.

چرا با وجود اینکه فعالیت اجتماعی چشمگیری دارید، مسئولیت مدیریتی ندارید؟ آیا پیشنهاد نشده یا خودتان نخواستید؟

خیر، تاکنون چنین پیشنهادی به من نشده است، البته خودم هم بیشتر به فعالیت در زمینه کارآفرینی اعتقاد دارم که به آن مشغول هستم.

خانم کاشی استفاده راههای ارتباطی جدید مثل وایبر و لاین در فعالیت های اجتماعی شما جایی دارد؟

بله، با توجه به فعالیت های اجتماعی و سیاسی لازم است که در فضای مجازی حضور داشته باشم.

معمولاً چه کتاب هایی مطالعه می کنید؟

بیشتر به کتاب های جامعه شناسی و تاریخ علاقه مندم، البته روزنامه های اصلاح طلب را هم مطالعه می کنم.

آیا شده که فعالیت اجتماعی و سیاسی، شما را از خانواده دور کند؟

بله، برخی مواقع مورد انتقاد خانواده قرار گرفته ام.

این موضوع در تربیت فرزندان شما تاثیر نگذاشته است؟

خیر، چون زمان شکل گیری تربیت فرزندانم، در خانه بودم و برای آنها وقت گذاشتم. الحمدالله فرزندانم دارای سلامت اخلاق و رفتار و از نظر اجتماعی نیز مورد احترام هستند.

نویسنده: ندا کلایی